Terugblik: Congres POH-GGZ 2025 ‘Betekenis door context’

 

Jim van Os opende het congres met een krachtige en tegelijk hoopvolle boodschap. Psychisch lijden hoort bij het leven en is een onderdeel van het mens-zijn. Iedereen draagt in zijn genen een bepaalde aanleg voor psychische kwetsbaarheid. Vaak vindt iemand zelf de balans weer terug wanneer die tijdelijk is verdwenen. 

Wat daarbij onmisbaar is, benadrukte hij, is een ander mens die je echt ziet. Iemand die oordeelloos luistert en oprechte aandacht geeft. Juist daarin speelt de POH-GGZ volgens hem een unieke rol. Niet aan de ‘kant van ziekte’ maar aan de kant van leven. Het is deze nabijheid, aandacht en betekenisvolle duiding die het verschil maakt. “Maak je hoofd leeg en stel je open voor de ervaring van de ander. Werken aan mentale gezondheid is veel meer een leerproces dan een behandelproces. In de praktijk is het vaak ploeteren en improviseren” aldus Jim van Os. 

 

Simona Karbouniaris richtte zich op de waarde van ervaringskennis als fundament voor een meer menselijke en sensitieve zorgpraktijk. In plaats van te vragen wat er mis is met iemand, nodigt ervaringskennis uit om te onderzoeken: “Wat is jou overkomen?” 

Zij liet zien hoe trauma een belangrijke onderliggende, transdiagnostische factor is. Het gaat daarbij niet alleen om de gebeurtenis, maar vooral om de betekenis die iemand daaraan geeft. Dat kwam ook terug in het citaat dat Anne Marsman later in haar workshop aanhaalde: “Het gaat niet om wat er met je is gebeurd, maar om wat er in je is gebeurd door wat er met je is gebeurd.” 

Simona benadrukte dat de POH-GGZ hierbij kan steunen op het hele ecosysteem waar de huisartspraktijk onderdeel van is. De kunst is om vertrouwen en hoop te houden in het zelfhelend vermogen van mensen en om jezelf als professional bescheiden op te stellen. Niet alles hoeft opgelost te worden — nabijheid is op zichzelf een belangrijk instrument. 

 

Met zijn lezing nam Mark van Vugt de deelnemers mee langs grote veranderingen in onze leefomgeving en levensstijl. In enkele decennia is de context waarin we leven ingrijpend veranderd: sneller, complexer, digitaler en prikkelrijker. We staan volgens hem te weinig stil bij de impact daarvan — en bij de vraag of het leven dat we nu leiden ons als mens eigenlijk nog wel past. 

 

Zijn uitnodiging aan de POH-GGZ: kijk niet alleen naar het individu, maar ook naar het systeem waarin iemand leeft. Hoe beïnvloedt dat de mentale gezondheid? En waar is ruimte om met kleine interventies meer rust, verbinding en betekenis te creëren? 

 

Tussen de plenaire lezingen gingen deelnemers uiteen in workshops, van trauma en betekenis tot samenwerking in de praktijk en het gebruik van positieve gezondheid. De sessies gaven ruimte om stil te staan, te delen en te leren van elkaar. 

 

Tijdens de lunch maakten zo’n 50 deelnemers een wandeling onder begeleiding van coaches van Walk of Life. In kleine groepjes ontstonden gesprekken die verder gingen dan het dagelijkse werk: over betekenis, veerkracht en persoonlijke groei. De wandeling was een waardevol en treffend onderdeel, in het hart van het thema van dit jaar. 

 

We kijken terug op een inspirerende dag waarin ontmoeting, verbinding en betekenis centraal stonden. We bedanken alle deelnemers, sprekers, workshopgevers, standhouders en betrokkenen voor hun bijdrage aan deze waardevolle dag.